Het ingenieuze apparaatje had onverbiddelijk vastgesteld, dat ik voor het genot van mijn pijpje een aantal dagen niet verder het huis uit zou mogen dan naar mijn balkon. Ik had derhalve ome Arie ook moeten missen. Gelukkig werd mijn vrijlating, enige dagen later, begeleid door een zonnetje en een haast zomerse temperatuur. Mijn vriend, welke ik na de test telefonisch op de hoogte had gesteld van het ‘positieve’ nieuws, was ook blij me na de quarantainetijd weer te zien: “Goeiemorgen, meneer Ype!”, klonk het, iets enthousiaster dan anders. Hij stak de brand in zijn pijp en blies een grote wolk rook uit. Het haventje lag er roerloos bij, het was een doordeweekse dag en het vaarseizoen liep op zijn eind. Ik volgde ome Arie’s voorbeeld en stopte mijn pijp. “Ik ben blij, dat ik weer vrij ben”, zuchtte ik. Alsof ik in de bajes had gezeten… “Ik verveelde me dood!” De oude boer knikte begrijpend. Ik snoof de geur van de vrijheid nog eens diep op. “De geur van de herfst. Doet me denken aan mijn jeugd, wanneer ik met mijn bootje zeilde tussen de rietkragen van de Biesbosch. Heerlijk, het naseizoen: alleen op het water.” In gedachten voelde ik weer het intense geluk van toen. Ome Arie knikte en we bliezen simultaan een wolkje uit. Ik keek opzij: “Heb jij ook mooie herinneringen aan de herfst, ome Arie?” De oude baas knikte: “Ik had geen bootje, maar had dat goed kunnen gebruiken!” Hij kreeg een glimlach op zijn verweerde kop; “Want tussen ons en de boomgaard van buurman Barend lag een brede sloot. Te breed. Daardoor waren de appeltjes en vooral de heerlijke sappige peren voor ons lange tijd onbereikbaar.” Ik knikte: “Een ware tantaluskwelling, dus…” Onze gepensioneerde veeboer keek me even ietwat bestraffend aan, omdat ik weer eens de wijsneus probeerde uit te hangen. “Op een dag vonden we tot onze grote vreugde een stevige lange stok. Daarmee konden we ‘slootje piepen’!” Hij zag het weer voor zich. “Eerst oefenden we op het droge. En we sprongen steeds verder. Daarna over een smal slootje. Ook dat was geen probleem. Maar toen het ultieme doel: de peren van buurman Barend!” Ik hing aan zijn lippen. “We namen een lange aanloop en haalden precies de overkant. Daar plukten we onze zakken vol heerlijke peren!” Het water liep hem aan zijn gelukzalige gezicht te zien nog in de mond. “Maar toen moesten we terug. Dat ging minder goed: de combinatie van een te korte aanloop wegens ruimtegebrek en overgewicht wegens de peren deed ons jammerlijk falen. De terugreis eindigde midden in de sloot!” Ik zag het voor me en schoot in de lach: “Daar was je moeder niet blij mee, vermoed ik?” De oude baas kon er nu wel om lachen. “Het natte pak was niet het ergste, maar toen ze de peren in mijn zakken vond, waren de rapen gaar. Ik mocht niet meer naar buiten en moest voor straf schoenen poetsen!” Ik knikte en vond de straf nog redelijk mild. “In mijn pyjama. Want ze wist, dat ik ‘m anders zou smeren. Dus ik poetste schoenen. Van de hele familie. Alleen, in de bijkeuken…” Hij klonk haast zielig. “Tot mijn vader thuiskwam. Toen moest ik gelijk naar bed, zonder eten!” Deze wending in zijn verhaal had ik niet aan zien komen, dus ik keek verbaasd opzij. “Ik had, zoals gezegd, alle schoenen gepoetst. Vader vond het echter minder geslaagd, dat ik ook zijn stoffen pantoffels en zijn zondagse klompen had gepoetst. Met bruine schoensmeer…” Ik schoot in de lach. Ome Arie kon er ook wel om lachen. “Gelukkig wist ik nog twee van die heerlijke peren mee te smokkelen, dus ik heb die avond niet echt honger geleden!”

Langzaam gleed een snel ogend polyester motorjacht ons haventje binnen op zoek naar een plek om aan te leggen. Ome Arie stopte zijn pijp en ik stopte mijn pijp. Bovenop het ‘flying deck’ stond een sportschooltypje, gehuld in smetteloos witte korte broek, marineblauw gestreept shirt, een snelle zonnebril en een spierwitte kapiteinspet (compleet met een anker embleem) op zijn kop speurend rond te kijken. Voorop de punt stond een blonde juffrouw wat onwennig met een touw in haar handen af te wachten. De playboy vond al gauw de passantensteiger en meerde het gevaarte redelijk probleemloos aan, hetgeen niet zo’n kunst is met behulp van een boegschroef. Wij hadden inmiddels onze pijpen opgestoken. Het was zonnig en erg warm. Derhalve hadden we voor een dagje ’thuishaven’ gekozen. Waar schaduw en koel bier dichtbij is. De kapitein van de zojuist gearriveerde tupperware-bak kwam onze kant op. Hij had het op ome Arie voorzien: “Goedemiddag, brave borst, zo te zien, bent u hier enigszins bekend!” Ome Arie keek mij verbaasd aan, alsof hij zich afvroeg, hoe die figuur dat kon weten. “Gezien uw outfit, bedoel ik!” Er werd nog steeds niet begrijpend gekeken. Onze kapitein liet zich echter niet van de wijs brengen: “U kunt me vast wel vertellen, waar mijn vrouw en ik hier ergens een vorkje kunnen prikken?” Ome Arie snapte er weinig van: “Hooien gaat hier tegenwoordig machinaal, hoor…” De vlerk lachte ietwat uit het veld geslagen. Ik besloot te helpen: “Hij bedoelt of er hier ergens een restaurant is!” De witte pet knikte: “Gewoon iets eenvoudigs, hoor, want ik verwacht in dit gat natuurlijk geen sterrenrestaurant.” “Ooo,” begreep ome Arie nu, en hij wees: “Daar aan de kade heb je ‘werelds’, aan deze kant zit ‘smook’ en ‘het kookpunt’, daar op de dijk ‘de beren’ en ‘De Heeren van Beijerland’, en ook vlakbij, in een klein zijstraatje vindt U ‘Leff’ en ‘de Zevende Hemel'” Ik voegde er nog aan toe: “En dan vergeet je nog ‘Het oude postkantoor’, en op het vierwiekenplein ‘yakumi’ en ‘Poseidon’, en dan vergeet ik er vast nog een paar. En dat allemaal binnen loopafstand van de haven!” Triomfantelijk keken we de schipper aan na het opsommen van deze imposante lijst. De man glimlachte: “Één is voldoende, hoor, morgen vertrekken we weer!” “Dat valt nog te bezien”, zei ome Arie, zonder een spier te vertrekken. “Dat valt nog te bezien? Hoe bedoelt u, beste man?” Ome Arie trok aan zijn pijp: “Of de sluisdeuren open blijven.” Hij wachtte even en blies een wolkje uit voor het juiste effect. Het werkte: “Sluisdeuren, welke sluisdeuren?” stamelde onze kapitein. Ome Arie wees met zijn pijp naar het eind van de haven, waarachter het Spui voorbij stroomde : ” Die daar!” Weer nam hij even pauze, “Wanneer het waterpeil in het Spui te laag wordt, gaan de deuren automatisch dicht, om voldoende water in de haven te houden. Dus u hoeft zich geen zorgen te maken, dat u morgenochtend met uw kiel in de modder wakker wordt!” Ik keek hem aan en had moeite mijn lachen in te houden. De kapitein keek verschrikt: “Maar hoe lang kan zoiets dan duren?” Mijn vriend trok zijn schouders op: “Dat hangt natuurlijk van het weer af. En voorlopig ziet het er niet naar uit, dat het gaat regenen, dus wanneer hij nu dicht gaat kan dat even duren…” Hij nam een trekje en blies een wolkje rook uit. “Maar gelukkig zijn er genoeg etablissementen in ons dorp om dagenlang vorkjes te prikken!” Er brak nu enige paniek uit. De kapitein rende zowat terug naar zijn tupperware-bak, gelastte zijn lichtmatroos de trossen los te gooien en verliet met gezwinde spoed ons mooie haventje. “Gelukkig had hij niet door, dat de sluisdeuren met de punt naar buiten dicht gaan, daar ze zo door de druk van het hogere waterpeil in het Spui vanzelf dichtgedrukt worden!” grijnsde ome Arie. “Om het water buiten en niet binnen te houden. Dus voor jouw verhaal de verkeerde kant op…” lachte ik. We bliezen tegelijk een wolkje uit. “Toen die blaaskaak me ‘brave borst’ noemde had ik al direct een hekel aan hem.”, bromde de oude veeboer met een vals lachje. Het jacht ging op het Spui naar bakboord en verdween, tegen de stroom in, langzaam uit het zicht.

Een lelijke legergroene open boot met een enorme buitenboordmotor, waarop met grote cijfers het veel te grote vermogen vermeld stond, pruttelde vanuit het groene haventje van Goudswaard richting het Spui. De schipper stak bij wijze van groet vriendelijk zijn hand op. Ik onderbrak het stoppen van mijn pijp om terug te groeten. De kinderen aan boord waren druk in de weer: herinneringen werden in het geheugen van hun mobieltjes gegrift. Op dat moment kwam ome Arie aangefietst. Ondanks de elektrische trapondersteuning stond het zweet op zijn voorhoofd. Ook hij beantwoordde de groet van de schipper. Hij wiste het zweet van zijn voorhoofd met zijn grote rode boerenzakdoek, pakte zijn pijp en tabak en plofte naast me neer, voor zover oude veeboeren neer kunnen ploffen. Gezien alle commotie rond het stikstofbeleid van de overheid durfde ik geen gesprek over koetjes en kalfjes te beginnen. “Best een zware motor voor zo’n open bootje,” blies ome Arie zijn eerste wolkje uit. Ik knikte. “Lijkt me geen voordeel met de huidige benzineprijzen…” Ik knikte weer. “Er staat vaak een stevige stroming in het Spui. Vooral bij de pont in Nieuw-Beijerland.” Nu knikte hij; we waren het weer eens roerend met elkaar eens. Even rookten we zwijgend onze pijp. Ome Arie glimlachte: “Alleen degenen met voldoende vermogen varen graag tegen de stroom op. Wij wachtten vroeger gewoon op een gunstig tij!” Deze diepe filosofische theorie deed me met ontzag stilzwijgen. Er fietste een groep uitgelaten jeugd voorbij. Ze hadden zwemkleding en tassen bij zich, waarin ik handdoeken en lekkers verwachtte. Op weg naar de ‘Costa del Spui’ (later hoorde ik, dat dit een strandje aan een stromingsluwe baai naast de ingang van de haven is) vermoedde ik. Dat had ik op richtingbordjes zien staan op mijn weg hier naar toe. “Hallo, ome Arie,” zwaaide de achterste van het zwemclubje. De oude veeboer stak bij wijze van groet zijn pijp in de lucht. “Een neefje. Ze komen uit de hele Hoeksche Waard hier naar toe voor de Costa,” verklaarde hij zijn bekendheid. En we zwegen even gezellig verder. Na een kwartiertje kwam een stalen visboot met een bruine zeildoek buiskap en een bescheiden vermogen langzaam de haven in gevaren. Met daarachter, aan een lange tros de vermogende legergroene ‘container’. Daarin beteuterde kinderkoppies en een niet vrolijk kijkende schipper. Nu groette hij ons niet. “De benzine was op!” riep de bijdehandste van het stel. Dat leverde het jong een draai om zijn oren op. “Houdt toch je grote mond!” Het manneke durfde niet te huilen. En wij durfden niet te lachen.