Mountainbike

Toen ik mijn scootertje op de vertrouwde plek achter ons bankje bij onze haven in ons dorp neerzette, zat ome Arie net met een grote rode boeren-zakdoek het zweet van zijn voorhoofd te wissen. Het was bloedheet. Te warm om op stap te gaan naar andere haventjes in onze Hoeksche Waard. Bovendien waren we in onze thuishaven verzekerd van mogelijke ijsjes van de GEBO en mogelijke biertjes bij ‘Barona’, eh, ‘De heeren van Beijerland’. Een rustgevende gedachte. Tevreden stopten we onze pijpjes. Het haventje was leger dan gewoonlijk; het was vakantietijd en mooi weer, dus veel watersporters hadden de trossen losgegooid teneinde de verkoeling van het Spui en wellicht verdere wateren op te zoeken. Zo zaten we met de hete zon, die van achteren brandend onze schaduwen vooruit wierp, ons niet druk te maken tot er een derde schaduw bij kwam. Ome Arie en ik keken gelijktijdig om, nieuwsgierig naar de herkomst van deze gedeeltelijke zonsverduistering. Het was een pezige, zelfs magere lange figuur, gezeten op een zo te zien, gloednieuwe mountainbike. Hij had een fietshelm op en droeg een snelle wielrenbril. Gezien de grijze baard was hij niet de jongste meer.
“Zo, neef Diederik, da’s alweer een tijd geleden!”, herkende ome Arie de sportieveling. En tegen mij: “Dat is Diederik, een verre neef”, hij stak zijn pijp aan, en vervolgde: “Helemaal uit Dedemsvaart!” Ik nam een trekje aan mijn pijp: “Diederik uit Dedemsvaart! Dat allitereert mooi.” antwoordde ik met een glimlach, en tegen de persoon in kwestie: “Ben je dat hele eind komen fietsen?” De mountainbiker schudde het hoofd: “We zijn met de camper, die staat hier vlakbij. De oude tol heet het daar, geloof ik.” Hij maakte geen aanstalten van zijn fiets te stappen. “Je ziet er goed uit, kerel”, prees ome Arie en wees op ’s mans fiets: “Nieuw?”. Neef Diederik knikte trots: “Wanneer je wat ouder wordt, moet je investeren in je gezondheid!” Hij stapte af en gaf een uitgebreide rondleiding over zijn fiets. We knikten begrijpend, maar begrepen er niks van. “Eerste klas materiaal, ome Arie. Kost ook een lieve duit. Wil je weten hoeveel?” Ome Arie drong niet aan. “6500 eurootjes!” Trots stapte de trotse mountainbiker weer op. “Zozo”, zei ome Arie. “Nou, nou”, viel ik hem bij. Ome Arie kreeg een beetje vals glimlachje om zijn mond: “Alleen; mountainbike? Hebben jullie zoveel bergen in Dedemsvaart?” Diederik keek nu verbaasd. Ik kon het niet laten: “Eigenlijk is het net zoiets als een waterfiets in de Sahara!” Ons bankje stond te schudden van het lachen. Neef Diederik draaide zijn trotse bezit om, bromde: “Lach maar! Ik doe tenminste nog iets aan mijn conditie in plaats van vadsig op een bankje te hangen!” en fietste weg. “Toch heeft hij wel een punt”, zei mijn bankgenoot, toen we waren uitgelachen; “We moeten meer bewegen. Misschien straks een stukje wandelen, meneer Ype?” Ik keek verbaasd opzij. Ome Arie blies een grote rookwolk uit: “Naar de GEBO voor een lekker ijsje!”

Oerrr

Vakantietijd: een horde kinderen had zich verzameld bij het haventje van Nieuwendijk, opstappunt van het pontje naar Tiengemeten. Ouders droegen enorme tassen waarin, behalve de nodige versnaperingen, waarschijnlijk ook droge kleren voor hun kroost, want op Tiengemeten was een modderpoel omgeschoold tot kinderspeelplaats. Uiterst leerzaam.

Mijn scootertje was gelukkig weer gemaakt. We waren er samen, maar nu op onze tweewielers op ons dooie akkertje naar toe gereden. Onderweg hadden we genoten van de geur van de zomer, een paar druppels van een beregeningskanon en zelfs van de stofwolken welke werden veroorzaakt door enorme oogst-machines waar met grote letters ‘New Holland’ op stond. Alweer augustus.  Het pontje voer rustig het haventje binnen. Aan boord zaten vermoeide ouders met hun uitgelaten kinderen, sommigen nog met de moddersporen op hun blije gezichtjes. De eerste lichting ‘Oerrrr’-jeugd, zo heet die speelpoel, terug van het eiland. Het terrasje bij de kaartjesverkoop stroomde leeg richting veer, waardoor wij een ruime keuze aan zitplaatsen kregen met uitzicht over de ontscheping van het pontje. Als laatsten een ouderpaar met twee koters. De man zat onder de bagger en zoonlief liep nogal ongelukkig. Moeders’ gezicht stond op onweer. Vlakbij ons tafeltje stopte het gezinnetje. “Ik haal de auto wel, blijven jullie hier maar even wachten”, bitste ma-lief. Ze beende richting parkeerplaats. De man keek ons verontschuldigend aan: “Ze is een beetje nijdig.” Dat was ons ook al opgevallen. Hij wees op het zoontje: “Hij was in de modderpoel zijn laarsje kwijtgeraakt.” Hij zuchtte: “Dus ik doe mijn schoenen en mijn sokken uit, stroopte mijn broekspijpen op en ben gaan zoeken, maar dat viel niet mee. Ik zat tot mijn oksel in die bagger te wroeten…” Dat verklaarde zijn besmeurde kleding. “En toen ik eindelijk het laarsje gevonden had, moesten we rennen om de pont te halen. Er was geen tijd meer om de modder van ons af te spoelen bij de daarvoor aanwezige kraan.” Ome Arie knikte: “En uw zoontje kan bovendien ook niet zo hard lopen, zag ik?” De man zuchtte: “Normaal wel, maar op de pont zagen we pas, dat ik in plaats van het vermiste rechter laarsje een tweede linkerlaarsje uit die rotmodder had gevist…” Wij schoten in de lach. “Ja,lach maar, dat deden ze op de pont ook! Ik sloeg een modderfiguur…”

Sluis

Langzaam gleed een snel ogend polyester motorjacht ons haventje binnen op zoek naar een plek om aan te leggen. Ome Arie stopte zijn pijp en ik stopte mijn pijp. Bovenop het ‘flying deck’ stond een sportschooltypje, gehuld in smetteloos witte korte broek, marineblauw gestreept shirt, een snelle zonnebril en een spierwitte kapiteinspet (compleet met een anker embleem) op zijn kop speurend rond te kijken. Voorop de punt stond een blonde juffrouw wat onwennig met een touw in haar handen af te wachten. De playboy vond al gauw de passantensteiger en meerde het gevaarte redelijk probleemloos aan, hetgeen niet zo’n kunst is met behulp van een boegschroef. Wij hadden inmiddels onze pijpen opgestoken. Het was zonnig en erg warm. Derhalve hadden we voor een dagje ’thuishaven’ gekozen. Waar schaduw en koel bier dichtbij is. De kapitein van de zojuist gearriveerde tupperware-bak kwam onze kant op. Hij had het op ome Arie voorzien: “Goedemiddag, brave borst, zo te zien, bent u hier enigszins bekend!” Ome Arie keek mij verbaasd aan, alsof hij zich afvroeg, hoe die figuur dat kon weten. “Gezien uw outfit, bedoel ik!” Er werd nog steeds niet begrijpend gekeken. Onze kapitein liet zich echter niet van de wijs brengen: “U kunt me vast wel vertellen, waar mijn vrouw en ik hier ergens een vorkje kunnen prikken?” Ome Arie snapte er weinig van: “Hooien gaat hier tegenwoordig machinaal, hoor…” De vlerk lachte ietwat uit het veld geslagen. Ik besloot te helpen: “Hij bedoelt of er hier ergens een restaurant is!” De witte pet knikte: “Gewoon iets eenvoudigs, hoor, want ik verwacht in dit gat natuurlijk geen sterrenrestaurant.” “Ooo,” begreep ome Arie nu, en hij wees: “Daar aan de kade heb je ‘werelds’, aan deze kant zit ‘smook’ en ‘het kookpunt’, daar op de dijk ‘de beren’ en ‘De Heeren van Beijerland’, en ook vlakbij, in een klein zijstraatje vindt U ‘Leff’ en ‘de Zevende Hemel'” Ik voegde er nog aan toe: “En dan vergeet je nog ‘Het oude postkantoor’, en op het vierwiekenplein ‘yakumi’ en ‘Poseidon’, en dan vergeet ik er vast nog een paar. En dat allemaal binnen loopafstand van de haven!” Triomfantelijk keken we de schipper aan na het opsommen van deze imposante lijst. De man glimlachte: “Één is voldoende, hoor, morgen vertrekken we weer!” “Dat valt nog te bezien”, zei ome Arie, zonder een spier te vertrekken. “Dat valt nog te bezien? Hoe bedoelt u, beste man?” Ome Arie trok aan zijn pijp: “Of de sluisdeuren open blijven.” Hij wachtte even en blies een wolkje uit voor het juiste effect. Het werkte: “Sluisdeuren, welke sluisdeuren?” stamelde onze kapitein. Ome Arie wees met zijn pijp naar het eind van de haven, waarachter het Spui voorbij stroomde : ” Die daar!” Weer nam hij even pauze, “Wanneer het waterpeil in het Spui te laag wordt, gaan de deuren automatisch dicht, om voldoende water in de haven te houden. Dus u hoeft zich geen zorgen te maken, dat u morgenochtend met uw kiel in de modder wakker wordt!” Ik keek hem aan en had moeite mijn lachen in te houden. De kapitein keek verschrikt: “Maar hoe lang kan zoiets dan duren?” Mijn vriend trok zijn schouders op: “Dat hangt natuurlijk van het weer af. En voorlopig ziet het er niet naar uit, dat het gaat regenen, dus wanneer hij nu dicht gaat kan dat even duren…” Hij nam een trekje en blies een wolkje rook uit. “Maar gelukkig zijn er genoeg etablissementen in ons dorp om dagenlang vorkjes te prikken!” Er brak nu enige paniek uit. De kapitein rende zowat terug naar zijn tupperware-bak, gelastte zijn lichtmatroos de trossen los te gooien en verliet met gezwinde spoed ons mooie haventje. “Gelukkig had hij niet door, dat de sluisdeuren met de punt naar buiten dicht gaan, daar ze zo door de druk van het hogere waterpeil in het Spui vanzelf dichtgedrukt worden!” grijnsde ome Arie. “Om het water buiten en niet binnen te houden. Dus voor jouw verhaal de verkeerde kant op…” lachte ik. We bliezen tegelijk een wolkje uit. “Toen die blaaskaak me ‘brave borst’ noemde had ik al direct een hekel aan hem.”, bromde de oude veeboer met een vals lachje. Het jacht ging op het Spui naar bakboord en verdween, tegen de stroom in, langzaam uit het zicht.

Numansdorp

Mijn scootertje was nog steeds kapot.  Vanwege de hitte, maar ook vanwege de conditie van ome Arie had ik deze met mijn ‘gouden koets’ van huis gehaald voor een pijpje in het haventje van Numansdorp. Op internet had ik gezien, dat ‘Het Schippershuis’, een vermaard etablissement (ooit zelfs bezocht door koningin Beatrix), op die dag niet open was. Derhalve had ik een thermoskan met koffie en een koeltas met wat fris meegenomen. De oude veeboer genoot zichtbaar van ons ritje door de Hoeksche Waard. Toen ik over een rotonde met een zogenaamde ‘verhoogde rijbaanscheiding’ reed keek hij me verbaasd aan: “Riek rijdt altijd holderdebolder dwars over die dorpels heen en vraagt zich dan af, welke gek heeft bedacht om midden in een rotonde van die achterlijke verkeersdrempels neer te leggen!” Ik schoot in de lach, vooral omdat hij het bloedserieus zei. En besloot maar niet te proberen het uit te leggen. Wellicht zat hij me in de maling te nemen…  

Hij had inmiddels zijn raampje helemaal open gedaan. Hij wees naar de akkers (“kijk, aardappelen, je kunt zien, dat het lang droog geweest is”), naar de lucht (“een buizerd!”), en snoof de lucht van gier, toen we voorbij een stront-opslag reden. “Een ‘poel des verderfs’ volgens Den Haag”, bromde hij. Ik verbaasde me een beetje, omdat we nooit over geloof of politiek spraken. Alsof dat een ongeschreven wet was. Maar ik kon me de betrokkenheid van onze oude veeboer wel voorstellen. Hij zuchtte: “Ach, kabinet Rutte 12 zal uiteindelijk wel zijn excuses aanbieden…” Ik glimlachte over zijn aanname, dat er een Rutte 12 zou komen. “Daar zal je zoon niet veel aan hebben!”, zei ik zachtjes, maar hoorbaar. “Gek genoeg maak ik me weinig zorgen om die knul. Hij zit vol ideeën. Iets anders beginnen, zoals een caravanstal of een feesthal!” “Een veestal? Maar dat is het nu toch al?” Hij herhaalde, nu in phrases: “Een feest-hal. Voor schuurfeesten. En festivals, want hij heeft weiland genoeg. Hij kan ook proberen de camping uit te breiden…” Ik knikte, want hij had eens verteld, dat hij zelf ooit naast zijn veehouderij ook een ‘boerencamping’ was begonnen. (Zie het boek: ‘De erfenis van ome Arie’) 

Het was druk in de haven van Numansdorp. Langs de kade lagen behalve het keurig onderhoude wachtschip van de waterpadvinders (de ‘Volharding’) en aan de overkant het klassiek ogende partyship ‘Hoop op zegen’ ook nog een aantal ‘plamuurkuipen’ (stalen motorjachten) en ’tupperwarebakken’ (idem, maar dan van polyester) in een hevige strijd gewikkeld om de titel van meest smakeloze boot van het pas gerenoveerde haventje. Maar smaken verschillen. We vonden een bankje, stopten onze pijpjes en genoten van de meegebrachte koffie. “Het is hier wel veranderd. Daar was vroeger de weegbrug!” wees ome Arie. Hij was hier duidelijk al een paar jaar niet meer geweest. Van bovenop de dijk, tegenover het terras van het Schippershuis, keek een groepje oude mannen, ouwehoerend op een bankje, op ons neer.  Ik verzuchtte: “Ons haventje is toch mooier…” Ome Arie knikte slechts.


Vermogende schipper

Een lelijke legergroene open boot met een enorme buitenboordmotor, waarop met grote cijfers het veel te grote vermogen vermeld stond, pruttelde vanuit het groene haventje van Goudswaard richting het Spui. De schipper stak bij wijze van groet vriendelijk zijn hand op. Ik onderbrak het stoppen van mijn pijp om terug te groeten. De kinderen aan boord waren druk in de weer: herinneringen werden in het geheugen van hun mobieltjes gegrift. Op dat moment kwam ome Arie aangefietst. Ondanks de elektrische trapondersteuning stond het zweet op zijn voorhoofd. Ook hij beantwoordde de groet van de schipper. Hij wiste het zweet van zijn voorhoofd met zijn grote rode boerenzakdoek, pakte zijn pijp en tabak en plofte naast me neer, voor zover oude veeboeren neer kunnen ploffen. Gezien alle commotie rond het stikstofbeleid van de overheid durfde ik geen gesprek over koetjes en kalfjes te beginnen. “Best een zware motor voor zo’n open bootje,” blies ome Arie zijn eerste wolkje uit. Ik knikte. “Lijkt me geen voordeel met de huidige benzineprijzen…” Ik knikte weer. “Er staat vaak een stevige stroming in het Spui. Vooral bij de pont in Nieuw-Beijerland.” Nu knikte hij; we waren het weer eens roerend met elkaar eens. Even rookten we zwijgend onze pijp. Ome Arie glimlachte: “Alleen degenen met voldoende vermogen varen graag tegen de stroom op. Wij wachtten vroeger gewoon op een gunstig tij!” Deze diepe filosofische theorie deed me met ontzag stilzwijgen. Er fietste een groep uitgelaten jeugd voorbij. Ze hadden zwemkleding en tassen bij zich, waarin ik handdoeken en lekkers verwachtte. Op weg naar de ‘Costa del Spui’ (later hoorde ik, dat dit een strandje aan een stromingsluwe baai naast de ingang van de haven is) vermoedde ik. Dat had ik op richtingbordjes zien staan op mijn weg hier naar toe. “Hallo, ome Arie,” zwaaide de achterste van het zwemclubje. De oude veeboer stak bij wijze van groet zijn pijp in de lucht. “Een neefje. Ze komen uit de hele Hoeksche Waard hier naar toe voor de Costa,” verklaarde hij zijn bekendheid. En we zwegen even gezellig verder. Na een kwartiertje kwam een stalen visboot met een bruine zeildoek buiskap en een bescheiden vermogen langzaam de haven in gevaren. Met daarachter, aan een lange tros de vermogende legergroene ‘container’. Daarin beteuterde kinderkoppies en een niet vrolijk kijkende schipper. Nu groette hij ons niet. “De benzine was op!” riep de bijdehandste van het stel. Dat leverde het jong een draai om zijn oren op. “Houdt toch je grote mond!” Het manneke durfde niet te huilen. En wij durfden niet te lachen.

Straatkrant

Het haventje van Nieuw-Beijerland was ons volgende doel. Juist toen ik mijn pijp opstak kwam ome Arie ‘de stoep’ af. Hij zette zijn fiets op de standaard, pakte een visstoeltje en zijn pijp. “Zo, u heeft de vlam al in de pijp, meneer Ype!” begroette hij me met een vette grijns. “Goeiemorgen, ome Arie!” groette ik terug. Ook ik had een klein visstoeltje in het mandje van mijn scooter weten te proppen, niet wetend, dat er in het niet zo erg bruisende haventje van bestemming net als in onze thuishaven ook bankjes stonden, achteraan, in het gras langs het korte uitvaartkanaaltje. “Ik heb koffie bij me, en ben nog even langs de supermarkt gefietst voor wat lekkers erbij…” Mijn vriend had het duidelijk naar de zin. “Maar eerst een pijpje stoppen.” Hij voegde de daad bij het woord. Ik genoot van het uitzicht. Vóór me het ietwat verlaten haventje. Daarachter de molen, de wieken stil, tevergeefs wachtend op wind. De gehele vissersvloot, de NB1 en haar volgboot, (de NB1½ was een betere aanduiding geweest dan NB2…) lag werkeloos aan de kade. Een paar jongens stonden op het punt te vertrekken met een armoedig speedbootje. Ome Arie stak zijn pijp op. “Bij de supermarkt zat een Bulgaarse straatkrantverkoper…” hij blies een wolk rook de blauwe lucht in. Ik wist, dat deze vriendelijke man daar regelmatig zat. “En, heb je nog een straatkrant gekocht, ome Arie?” Hij knikte, “een ulichen vestnik!” Ik keek verbaasd opzij. “Zo heet dat in zijn taal!” Ik wist dat niet. “Dat had ik opgezocht op internet!” Ome Arie was duidelijk heel trots op zichzelf; “dus ik vroeg hem in zijn eigen taal om een straatkrant!” Hij stond op en schonk uit zijn thermosfles koffie voor ons in. “Twee zoetjes en melk, toch, meneer Ype?” Een ware gastheer weet hoe zijn gasten hun koffie willen. De jongens voeren langzaam de haven uit richting Spui. Wij dronken onze koffie. “Lees je die ‘ulichen vestnik’ ook echt, ome Arie?” vroeg ik, wetende, dat veel mensen de straatkrant vaak ongelezen in de papiercontainer flikkeren. De oude baas schudde, zoals ik al verwachtte zijn hoofd. Ik vervolgde: “Eigenlijk zonde, dat die krant vaak ongelezen weggegooid wordt. Zonde van de moeite van al de journalisten, die er, vaak belangeloos, iets in geschreven hebben!” zei ik, hardop denkend. Ome Arie keek nu op zijn beurt mijn kant op, en knikte: “Daar heeft u gelijk in, meneer Ype!” Weer viel een stilte. We rookten zwijgend onze pijp en dronken zwijgend onze koffie. De oude veeboer zuchtte, verontschuldigend: “En ik heb het echt geprobeerd, maar die ‘ulichen vestnik’ is helemaal in het bulgaars!”

Defilé

Het telefoontje van ome Arie, dat we ditmaal onze pijp zouden opsteken in onze thuishaven, had me enigszins verrast. “We zouden toch juist eens de andere haventjes van onze geliefde Hoeksche Waard gaan bezoeken?” had ik nog wat tegengesputterd, maar hij was niet te vermurwen. Dus zat ik in de vroege avonduren mijn pijp te stoppen op ons vertrouwde bankje aan de haven van Oud-Beijerland. Ome Arie kwam niet veel later uiterst goedgemutst aangefietst. Hij stalde zijn fiets náást in plaats van áchter ons bankje, groette me,  pakte zijn pijp en begon deze te stoppen. Achter ons liepen allemaal mensen met kinderen, die trots hun borst vooruit staken waarop een medaille glom. Ze leken zich te verzamelen bij de fietsenrekken tegenover de achteringang van de GEBO-ijssalon. Opeens begreep ik, dat het de laatste avond van de avondvierdaagse was. Ik had ergens gelezen, dat het traditionele defilé, compleet met drumbands en burgemeester, dit jaar niet door zou gaan. Te druk. “De intocht van de avondvierdaagse,” mompelde ik tegen mijn vriend, “zo is er niks aan…” De oude veeboer stak tot mijn verbazing zijn gestopte pijp niet aan, maar in zijn zak. Uit zijn fietstas haalde hij een paar plastic tasjes en een berg bierblikjes, met touw aan elkaar geregen. “Dat zullen we nog wel eens zien!” Hij hing de blikken als een ware ambtsketen om zijn nek, stond op en wendde zich tot de inmiddels grote groep mensen, die zich achter ons verzameld had. Allemaal familie: kinderen, kleinkinderen, neefjes, nichtjes. Ik zag bekende gezichten, zoals Alice met neef Tinus. Deze had een enorme geluidsbox bij zich. Ome Arie sprak hen toe: “Bij gebrek aan burgemeester ben ik nu even een hóge ome Arie met de ambtsketen van Hertog Jan!” Luid gelach. Hij liep naar de verzamelde wandelaartjes en deelde grote platte lollies, de inhoud van de tasjes, uit. En feliciteerde ieder kind uitvoerig met de geleverde prestatie. Toen kreeg hij van zijn Riek, die ik in de drukte nog niet eens gezien had, een paraplu aangereikt. Aan de punt zat een afwaskwast vastgeknoopt. ‘Hoge ome’ Arie ging voor de groep kinderen staan, hief zijn paraplu, die met de afwaskwast echt leek op een staf van een tamboer-maitre, en gaf een knipoog naar neef Tinus. Uit diens enorme speaker kwamen vervolgens de snerpende tonen van doedelzakken en het gedreun van trommels. ‘Scotland the brave’ Ome Arie marcheerde op de tonen van een Schotse Bigband, met zijn trotse aanhang achter zich aan, over de kade onze kant op. Zijn klompen klepperden in de maat in paradepas en hij bewoog trots zijn staf als een ware generaal. Achter mij klonk een daverend applaus. Ook vreemde voorbijgangers hadden zich bij het gezelschap gevoegd en ook die klapten hun handen stuk. De stoet liep een rondje over het plein en stopte uiteindelijk voor het bankje. “Op de plaats rust!” Tinus draaide de marsmuziek weg. De tamboer-maitre hief zijn staf. “Allemaal gezicht naar de bank!” De kinderen gehoorzaamden en er werd druk gefotografeerd. Ome Arie hief weer zijn plu-staf: “presenteer lollie!” En de kinderen staken trots hun lollie omhoog voor de mooiste foto van de avond. Er volgde wederom een luid applaus. Ome Arie deed zijn ambtsketen weer af, ging zitten en pakte zijn pijp. Terwijl hij zijn eerste rookwolk uitblies ging Riek met de hele horde jeugd richting de ijssalon voor een loopijsje.

“Hoezo, geen feestelijk defilé?”, grijnsde mijn vriend.



Zwijgend geluk

We hadden dit keer onze toevlucht gezocht tot het kleine haventje van Puttershoek. Door het ontbreken van een ons waardig havenbankje waren we genoodzaakt neer te strijken op het terras van café ’t Veerhuys’, met een prachtig uitzicht over de Oude Maas. Slechts de lelijkheid van het pontje, ‘Puttertje’ genaamd, dissoneerde ietwat. Alsof een scheepsontwerper juist vòòr de vrijdagmiddagborrel nog even een pontje moest tekenen en alleen nog inspiratie kon putten uit een container, welke het uitzicht vanuit zijn werkkamer verpestte. Hij verzon er nog een flinke motor in en ging aan het bier en de bitterballen.
Het haventje lag er vrij nutteloos bij. Slechts één roestig vaartuig schommelde licht aan de kade, met de boeg verwachtingsvol richting Oude Maas. Zo te zien al heel lang tevergeefs. Een paar stamgasten zaten vlakbij het uitgifteluik van de versnaperingen. We werden vriendelijk begroet en één hunner bleek de uitbater, want slofte onze kant op voor de bestelling. We besloten een speciaal biertje en een portie bitterballen. Tevreden stopten we onze pijp. “Alstublieft, heren!” De bierflesjes druppelden condens en de glazen waren gespoeld. De ultieme verwenning. “Mijn ideale vakantie is bij een haventje op een terras zitten met een lekker biertje en een portie bitterballen!” verzuchtte ome Arie. “De bitterballen komen er zo aan, ome Arie!” gniffelde de vriendelijke geluksbrenger. Ome Arie keek verbaasd. Alweer ontmaskerd. Ik was stiekem blij verrast. Voordat ik naar het haventje was gescooterd was ik even bij de Puttershoekse boekhandel (toevallig ‘bij Arie’ geheten) langsgegaan om te informeren naar de verkoop van het boek ‘De erfenis van ome Arie’. Er was nog maar één exemplaar over en de boekhandelaar wilde er graag nog een aantal in consignatie hebben. Mijn boek werd daadwerkelijk verkocht! Misschien had onze bitterballen-bakker het gelezen en herkende hij daarom de hoofdpersoon! Mijn dag kon niet meer stuk.

Ome Arie brandde ondertussen zijn mond aan de eerste lavabal en bluste met bier. Het monstrueuze veerbootje meerde zonder slag of stoot aan en de passagiers werden gelost. We leegden de schaal bitterballen, staken onze pijp op en genoten zwijgend van het leven.

Stroom

Er was alweer bijna een week voorbij gegaan zonder dat ik ome Arie had gezien. Wellicht weerhield zijn (vermeende) status van ‘bekende Hoeksche Waarder’ hem ervan zijn ochtendpijpje te komen roken op ‘ons’ bankje aan het fraaie haventje van Oud-Beijerland.
Het speet mij wel, dat ik nu zonder gesprekspartner zat te roken. Het was net of mijn pijp minder goed trok ondanks dat ik deze gisteren nog zorgvuldig had schoongemaakt. Ik besloot de rook-poging te beëindigen en stapte op mijn scootertje voor een ‘stukkie Hoeksche Waard’, mezelf voornemend een keer bij mijn vriend langs te gaan.
Ik reed langs het Spui richting Heinenoord toen mijn trillende broekzak een telefoonoproep aangaf. Het lawaai van mijn vervoermiddel had de ringtoon overstemd. Ik stopte. Het was ome Arie. Alsof hij mijn zorg had gevoeld. Uit het telefoongesprek bleek, dat hij zijn toevlucht had gezocht bij ‘Klein Profijt’, het natuurbezoekerscentrum van stichting Hoeksche Waards Landschap. Ik was daar net langs gereden. Ik draaide mijn scootertje en ging er naar toe. Onze gepensioneerde veeboer zat met zijn vertrouwde pijp in zijn mond, pet op zijn kop en klompen aan zijn geitenwollen voeten te genieten van het uitzicht. Hij begroette me enthousiast. Ik keek rond naar iemand bij wie ik een bakkie koffie kon bestellen. Ome Arie begreep mijn zoekende blik: ” Ze is verse koffie aan het zetten”. Ik ging zitten en pakte mijn tabak. Het uitzicht op de kruising van het Spui met de Oude Maas was geweldig. Een zichtbaar oud motorbootje zwoegde tegen de sterke stroom op. Ik stopte mijn pijp en genoot van het eerste trekje. “Een redelijk alternatief voor ons bankje aan de haven, ome Arie!” prees ik. De aangesprokene glimlachte: “En hier kennen ze me nog niet!” Het leven van een bekende Hoeksche Waarder is niet altijd eenvoudig, dacht ik, ook met een grijns op mijn gezicht. Het terras was verder leeg op één heer van middelbare leeftijd na. Ik groette hem. Hij beantwoordde mijn groet. Op dat moment kwam de vrijwilligster van het bezoekerscentrum naar buiten met een blad met koffie. Ze zette er één voor ome Arie op tafel met een vriendelijk: “Alstublieft, ome Arie!” Ik schoot in de lach, vooral om het verbouwereerde gezicht van onze bekende Beijerlander. Ik bestelde ook een koffie, waarop de dame direct een kop troost voor me op tafel zette. “Zo snel heb ik nog nooit een bestelling gekregen!” Ze lachte; “Die was eigenlijk voor mezelf bedoeld!” Ze bracht de derde kop naar de andere bezoeker, die nu iets aan het schrijven was. Ze haalde voor zichzelf ook en ging bij hem aan het tafeltje zitten. “Nog druk vandaag?” De man nam een slok, haalde zijn schouders op: “Ach, ik ga naar waar de stroom me heen brengt!” Ome Arie keek me aan en ik begreep meteen waar hij aan dacht:
Ongeveer een jaar geleden was er op een zonnige dag een oudere man met enorme bakkebaarden naast ons op het bankje aan de haven komen zitten. Hij had zijn kleine schipperspijpje gepakt en dit gestopt met Coopvaert-tabak. Pas daarna had hij ons gegroet en met het korte pijpensteeltje gewezen: “Da’s mijn schip.” Aan de andere kant van de haven had een prachtige motorvlet met een enorme leguaan en dikke kabelaring gelegen. ‘Le Grand Marnier’ had erop gestaan. “Sinds de dood van mijn vrouw is dat mijn huis.” Hij had de brand in zijn pijp gestoken. “En ga ik naar waar de stroom me heen brengt.” Hij had een wolk uitgeblazen als rook uit een stoomboot. “Ik heb in mijn leven genoeg tegen de stroom op moeten zwoegen. Daar heb ik geen zin meer in. Ik heb alles tot zelfs mijn huis verkocht. Te veel herinneringen.” Hij had even zwijgend zijn Coopvaert gerookt. Ome Arie had uiteindelijk de wat ongemakkelijke stilte verbroken: “Waar komt die naam vandaan, ‘Le Grand Marnier’?” De schipper had geen spier vertrokken: “Die marinier heeft mijn vrouw eronder gekregen, iets wat mij nooit gelukt is!” Ik had ome Arie aangekeken en ome Arie had mij aangekeken; we begrepen er niets van. “Eronder?” had ik gestameld. “Onder de groene zoden!” Alsof het de normaalste zaak van de wereld was. We hadden direct begrepen dat de alcohol in de Grand Marnier (sinaasappellikeur) haar fataal moest zijn geworden. “Van de levensverzekering heb ik mede die beauty…”, hij had weer naar de vlet gewezen, “…kunnen kopen!” Vervolgens was hij met zijn pijp in zijn mondhoek en zijn ruwe handen op zijn rug terug gewandeld naar zijn nieuwe liefde.
Inmiddels had de man aan het tafeltje bij het bezoekerscentrum zijn koffie op. Hij trok een jas aan, waar met grote letters de naam van het energiebedrijf op stond. Terwijl hij wegliep zuchtte de dame van ‘Klein Profijt’: “Gelukkig weer stroom. Toen die vanmorgen uitviel en ik geen koffie meer kon zetten, stroomde mijn terras binnen no-time helemaal leeg!” Ze zag, dat onze kopjes leeg waren. “Nog een bakkie, heren?”

Handtekening

Toen ik ‘ons’ bankje aan de haven naderde, viel mijn mond open van verbazing. Op de plek van mijn compaan zat een man met grijs krullend haar, slippers aan de voeten met een zonnebril op een sigaar te roken. Ik stalde mijn scooter en keek nog eens goed. Het was ome Arie. Zonder de vertrouwde pet en klompen. Hij fluisterde: “goeiemorgen…”, keek schichtig om zich heen en bood me een sigaar aan. Ik accepteerde het rokertje met enige tegenzin, want had me al verheugd met het vooruitzicht op een lekker pijpje. Ik wilde het aangeboden rokertje dan ook wegbergen voor een geschikte gelegenheid, maar ome Arie siste: “Wilt u hem nu oproken, meneer Ype?” En weer keek hij speurend om zich heen. “Door al die verhaaltjes van u komen er steeds mensen op me af, die een handtekening van me willen. Zonder mijn pet, pijp en klompen herkennen ze me waarschijnlijk niet, maar als u naast me gaat zitten met een pijp vrees ik het ergste…” en weer keek hij angstig om zich heen. Ik schoot in de lach: “Vind je die bekendheid echt zo vervelend, ome Arie? Het is toch juist leuk om een bekende Hoekschewaarder te zijn?” Hij trok aan zijn sigaar, keek me aan met een beetje triest hoofd en fluisterde: “Ik kreeg van de week opeens een weekblad over naakt tuinieren!” “Naakt tuinieren? Wat moet je daar nou mee”, vroeg ik. “Nou, niks, dus, maar ik bleek, dat ik daar bij een hele vriendelijke juffrouw een aanvraag voor te hebben getekend.” Hij wees omlaag: “Hier op dit bankje!” Ik gierde het uit. “Ik dacht, dat het een bewonderaarster was en voelde me gevleid.” Hij blies met een verontwaardigd wolkje uit. “Het is weliswaar een proefabonnement, maar u begrijpt, dat Riek zich toch ging afvragen of ik niet een tikkie dement aan het worden was!” “Vanwege dat naakt?” leek mij logisch. “Nee, vanwege dat tuinieren. We hebben al heel lang geen tuin meer!” Hij kon er nu gelukkig zelf ook om lachen. En gierend voegde hij eraantoe: “Als welkomstcadeautje kreeg ik twee plankjes, die ik met riempjes onder mijn blote voeten kon bevestigen. Voor het naakt spitten!”